در سالهای اخیر با پیشرفت ICT و پیدایش تکنولوژیهای پیشرفتهی محاسبه،
آنالیز و گردآوری اطلاعات و دانشها، تغییرات بزرگی در زمینهی فعالیتهای
اطلاعاتی و دانشمحور صورت گرفته است، به طوری که سرعت تولید دانش و پیشرفت
علوم به صورت تصاعدی افزایش یافته است.
با توجه به رسالت کلی پارکهای فناوری که خلق ثروت در یک بستر دانشبنیان
به کمک برقراری ارتباط میان کلیهی شرکتهای حاضر در پارک و ایجاد رقابت
میان آنها می باشد، استفاده از متدهای روز IT میتواند به شدت این
فرآیندها را تحت تاثیر خود قرار دهد لذا ایجاد یک پارک فناوری با
پشتوانههای قویIT میتواند به نحو چشمگیری در نایل آمدن به اهداف آن
کارساز باشد.
پارک فناوری جایگاهیست که میان سه رکن اساسی تولیدات نو، یعنی فناور،
صنعتگر و سرمایهگذار ارتباط برقرار کرده و محلی برای گردهمایی آنها
میباشد. البته این تنها کارکرد یک پارک فناوری نیست. به صورت کلی پارک
فناوری علاوه بر برقراری ارتباط بین فناوران مختلف، امکان تشکیل کارگروهها
و انجام پژوهشهای جمعی و امثال آن را فراهم میآورد.گردهمایی عدهای
فناور و یا دانشمند معمولا با همافزایی علمی همراه است. همافزایی علمی،
نمود همان ضربالمثل معرف «همه چیز را همه کس دانند» است. این بدان معنیست
که دانشمندان با همکاری و با به اشتراکگذاری اطلاعات و آگاهیها در
ارتقاء سطح آگاهی خود و دیگران تلاش میکنند که متعاقبا باعث تسریع نظام
نوآوری و نهایتا خلق ثروت می گردد. بد نیست که
به واژهی خلق ثروت نیز اشارهای داشته باشیم. در علم اقتصاد میتوان واژه
ی «خلق ثروت» را در مقابل «کسب ثروت» قرار داد. پارک فناوری با ایجاد
بسترهای مناسب، به تولید دانش می پردازد. باید توجه داشت که دانش دارای
ارزش مالی و اقتصادی بوده و به نوعی در محاسبات کلان شرکت ها، سازمان ها و
کشورها مورد نظر قرار می گیرد. با توجه به موارد فوق در صورت ایجاد دانش،
میتوان به جای فروش منابع طبیعی ارزشمند و میرا، مثل نفت و گاز و کسب ثروت
از آن ها، با تولید دانش و به کمک ارزش افزوده ی آن به خلق ثروت
پرداخت.نهایتا طبق تعریف IASP « پارک فناوری سازمانی است تحت مدیریت
متخصصین حرفهای که هدف اصلی آنها بالابردن و افزایش سطح ثروت جامعه از
طریق ارتقاء و اشاعهی فرهنگ نوآوری و ابداع، همچنین ارتقا انگیزهی رقابت
میان مؤسسات دانشمحور و کسب و کارهای وابسته میباشد.برای تحقق این امر
پارک فناوری به مدیریت و تحریک جریان دانش و تکنولوژی میان دانشگاهها،
مراکز تحقیق و توسعه، شرکتها، بازار و محلهای داد و ستد می پردازد.
پارکهای فناوری ایجاد و رشد شرکتهای نوآوریمحور را توسط انکوباتورها و
فرایندهای spin-off تسهیل کرده و سایر سرویسهای با ارزش افزوده را، با
بالاترین سطح کیفیت و سادگی ارائه مینماید».به تعبیر دیگر: «پارک علم و
فناوری فضای فیزیکی یا cybernetic است که توسط تیم تخصصی ویژه و حرفهای که
سرویسهایی با ارزش افزوده ارائه میکنند اداره می شود. هدف اصلی این گروه
افزایش سطح رقابتی در حوزهی تأثیرگذاری، به وسیلهی ارتقاء فرهنگ کیفیت و
نوآوری میان «بیزینسهای مرتبط» و «مؤسسات دانشمحور»، سازماندهی کردن
انتقال دانش و تکنولوژی از مبدأ به شرکتها و مارکت، همچنین پرورش پویای
خلاقیت در شرکتهای جدید نوآوریمحور و مقاوم از طریق انکوباتورها و
فرایندهای spin off است.(لوییز سنز، مدیرکل IASP)این تعبیر (ارائه شده توسط
لوییز پیش از منتشر شدن تعبیر رسمی از IASP در فوریه 2002) بر اهمیت
مقولهی مدیریت بر پروژههای داراییمحور و پارکهای علم و فناوری مجازی و
همچنین بر حقیقت اینکه دانش فقط در دانشگاهها تولید نمیشود؛ تأکید دارد.
با وجود اینکه دانشگاهها معتبرترین سازمان در حوزهی تحقیقات، پژوهش و خلق
دانش هستند امروزه منابع دیگر بسیاری همگام با آنها در این امر دخیل
هستند. همچنین تعبیر ارائه شده بر نقش ابزاری پارکهای فناوری در توسعههای
محیطی تأکید داشته و علاوه بر تکنولوژی و دانش، مقولههای مشابه را در
پارک مطرح مینماید.»با درک کامل مفهوم پارک فناوری، تعریف پارک فناوری
مجازی کار دشواری نیست. پارک فناوری مجازی، زیرساختی مناسب برای انجام
فرآیند های پارک فناوری در فضای غیر فیزیکی است. همانطور که پیشتر گفته شد،
اصل فعالیت پارک فناوری مدیریت جریان دانش و توسعه اقتصادی به کمک ایجاد
ارتباط موثر میان ارکان تولید فناوری است.کلمه ارتباط در دنیای امروز مفهوم
کاملا متفاوتی پیدا کرده است. زیرا دیگر برای ارتباط سمعی و بصری نیاز به
حضور فیزیکی نیست، امروزه ارتباط بین افراد می تواند به صورت های متفاوتی
برقرار گردد که این به معنی از بین رفتن محدودیت های فضایی فیزیکی به کمک
ابزارهای مجازی سازی است. نهایتا هدف اصلی پارک فناوری مجازی، ایجاد بستر
مناسب جهت رشد و ارتقای فعالیت های دانش بنیان از طریق شبکه سازی و ارائه
خدمات با ارزش افزوده بالا در محیط مجازی می باشد.بنا به آن چه در این
گفتار ذکر شد، اهداف کلان پارک فناوری مجازی مطابق و همسو با اهداف پارک
های فناوری فیزیکی که همانا «خلق ثروت در یک بستر دانش بنیان» است می باشد،
با این تفاوت که ابزارهای تحقق این هدف در این دو ساختار متفاوت است.با
این توصیف همایش « نقش پارکهای فناوری مجازی در توسعه پایدار با رویکرد
حفاظت محیط زیست » قصد دارد با بیان ویژگیها و کاربردهای پارک فناوری
مجازی نقش آنها را در توسعه پایدار و نهایتاً حفاظت از محیط زیست بیان
نماید.بحث توسعه و الگوهای مرتبط با آن از مسائل چالش بر انگیز چهار دهه
اخیر در دنیاست. رویکردهای توسعه در دهه های مختلف و همچنین در کشورهای
مختلف از تغییرات زیادی را به خود دیده اند و بنابر شرایط زمان که حاصل
نیازهای اقتصادی و اجتماعی است دچار تحول و بهسازی شده اند. در این میان
کشورهای پیشرفته نسبت به کشورهای جهان سوم در گرایش به الگوهای جدید و
تطابق ساختار خود با مدل های جدید توسعه از دو مزیت نسبی برخوردار بودند.
اول اینکه آنها توانسته اند مسائل و چالش های فرآیند توسعه را به صورت
زیرساختی و بطنی درک کنند و در نتیجه اهداف مدل خاصی از توسعه برای آن
کشورها به صورت یک فرهنگ عمومی و یا به عبارت بهتر یک باور ملی تبدیل می
شود این بینش و باور در مدیران و مردم آن کشور ها به یک شکل و در یک مسیر
است. نظیر اتفاقی که در ژاپن بعد از جنگ جهانی افتاد و دوم اینکه به دلیل
این باور و عزم عمومی نسبت به اهداف توسعه قدرت تطابق پذیری و هماهنگ شدن
با مشکلات و استفاده بهینه از دستاوردهای آن بسیار آسان تر و موفقیت آمیز
تر بوده است. نظیر اتفاقی که در گذار از انقلاب صنعتی به انقلاب ارتباطات و
اطلاعات در اروپا و آمریکای دهه 90 رخ داد در چنین شرایطی تعجب نخواهیم
کرد اگر شرکت نوکیا که تولید کننده کفش و همچنین در زمینه چوب بری فعالیت
می کرد به غول تکنولوژی ارتباطی تبدیل شود. قطعا برای چنین تغییر بزرگی
نیاز به بستری بسیار مناسب وجود دارد.چالشی که کشورهای جهان سوم همیشه در
گزینش مدل های توسعه خود با آن مواجه بوده اند این است که آنها چون همیشه
متاثر از فرایند های گذار در جهان بوده اند هیچگاه نتوانسته اند خود را با
سرعت تغییرات و اثرات کاربردی هر یک از مدل های توسعه وفق دهند.به عنوان
مثال بسیاری از کشورهای فقیر جهان هنوز در تغییر از مدل های توسعه عصر
کشاورزی و گذار به مدل های توسعه عصر صنعتی با مشکل مواجه هستند و هنوز
نتوانسته اند خود را از نیاز های عصر کشاورزی رهایی بخشند و از سوی دیگر در
درک کامل و صحیح قابلیت های عصر صنعتی نیز موفق نبوده اند.این چالش ها
توام با یک سردرگمی عجیب و گسترش اختلاف طبقاتی و شکاف اطلاعاتی در لایه
های جامعه است که در عصر حاضر از آن به شکاف دیجیتالی تعبیر می شود که
منظور از آن عدم دسترسی یکسان بخش های مختلف جامعه به فناوری های اطلاعاتی و
ارتباطی است. در اثر این چالش ها بود که تقریبا از دهه 90 بحث های مربوط
به مدل جدید توسعه یعنی توسعه پایدار شکل گرفت که در آن جامع نگری جالب
توجهی نسبت به همه شاخص های موثر در توسعه شده بود یعنی اینکه کارشناسان
توسعه موفق را در گروه توسعه متوازن و متناسب تمامی مسائل فرهنگی، علمی،
اقتصادی، پزشکی و ... دانستند و لذا در برنامه ریزی های خود سعی کردند برای
حل مشکلات سرمایه های جامعه را هر یک از شاخه های ذکر شده و در لایه های
مختلف آن تزریق نمایند تا مشکلات هماهنگ و متوازن حل شوند.اما اتفاقی که در
عصر حاضر افتاده و باعث ایجاد تحولی در الگوی توسعه پایدار شده است بحث
توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات است که از دیدگاه کارشناسان هم می تواند
ابزار توسعه باشد و هم بستر توسعه.فناوری اطلاعات و ارتباطات به دلیل
کاربری های مختلف در حوزه های خدمات اجتماعی، علمی- آموزشی، فرهنگی،
اقتصادی و...می تواند نقش به سزایی در بهینه شدن فرآیند توسعه پایدار داشته
باشد چرا که به دلیل قابلیت های گسترده و از همه مهمتر افزایش توان مدیریت
ساختار جامعه بر مبنای فناوری اطلاعات امکان هدایت هر چه بهتر و سرمایه
های مادی و انسانی را در جهت اهداف فراهم می آورد.آنچه در کشور مالزی به
عنوان یکی از کشورهای در حال پیشرفت اتفاق افتاد نتیجه همین گفتار بود.
بینش روشن ماهاتیر محمد در برنامه توسعه 2020 مالزی که با محوریت کاربرد
همه جانبه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای بهینه سازی الگوی توسعه پایدار
است سبب شده است تا این کشور با سرعت بسیار زیادی در مسیر پیشرفت گام
بردارد و به عنوان قطب جدیدی از فناوری و علم در شرق آسیا قد علم کند.توجه
بحث توسعه پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور ما به عنوان
یک کشور جهان سومی که از سرمایه های طبیعی و انسانی فراوانی بهره مند است
یک ضرورت حیاتی به شمار می رود چرا که اگر چنین نباشد ما همچون عصر صنعتی
تنها به گوشه ای از ظرفیت ها و موقعیت های ناب پی خواهیم برد و در نهایت
مصرف کننده ای بیش نخواهیم بود.به نظر می رسد کشور ما نیز باید در برنامه
توسعه بیست ساله و برنامه های پنج ساله مختلفی که پیش رو دارد نگرش مشابهی
را پیش بگیرد تا بتوان از ثروت ها و موقعیت های موجود استفاده بهتری کرد تا
اینچنین در کلاف پیچیده تکنولوژی سردرگم نماند. نگرانی های بشر در زمینه
محیط زیست در ابعاد ملی، منطقه ای و جهانی هنگامی مشهود گردید که با توسعه
صنعتی و استفاده از منابع معدود تجدید پذیر و غیر قابل تجدید کره مسکون رو
به فزونی نهاد. توسعه از یک سو با صنعت، تکنولوژی و از سوئی دیگر با تخریب
آلودگی های محیط زیست ارتباطی ارگانیک دارد. امروزه دیگر حتی از دیدگاه
دوستداران و متخصصین محیط زیست نمی توان متوقع بود که همراه باتوسعه صنعتی
که از ملزومات پیشرفت و رونق اقتصادی بشر است محیط زیست دست نخورده و بکر
باقی بماند زیرا که رشد شدید جمعیت نیازها و ملزوماتی را خواستار است که از
طریق اینگونه فعالیتها پاسخگو می باشد. مدیریت محیط زیست نیز به دنبال
چنین امر محالی نیست. لیکن تقلیل آلودگی ها و کاهش اثرات تخریبی آن در حدی
معقول و در روند توسعه پایدار (sustainable Development ) همراه با
استفاده از تکنولوژی های متعادل و منطبق با وضعیت فیزیکی جامعه، همراه برای
حفظ و تضمین سلامت، رشد و بقای حال و آینده موجودات زنده و بستر حیاتشان
مد نظر بوده است. این امر مهم از طرق مختلف مدیریت صحیح، آموزش و تحقیقات
محیط زیست اعمال ارزیابی زیست محیطی (E.I.A ) قبل و بعد از اجرای هرگونه
پروژه عمرانی (بویژه صنعتی و معدنی) تصویب لوایح و قوانین لازم جهت پیشگیری
و بالاخره کاربرد وسایل مورد لزوم و نظارت و پایش بموقع و صحیح، ممکن می
گردد. چنانچه همزمان با صنعتی شدن یک جامعه به امر مهمی چون محیط زیست توجه
نشود، نه تنها توسعه اقتصادی حاصل نخواهد آمد، بلکه گرفتاری های زیادی به
بار می آید که گاهی منافع حاصله از یک فعالیت صنعتی برای جامعه را در دراز
مدت کلا در راه جبران خسارت وارده از آن صرف خواهد نمود . در حالی که در
بسیاری از موارد با کاربرد تکنولوژی سازگار هم محیط زیست محافظت می گردد و
هم با استفاده از پسماندهای باقیمانده از یک فعالیت صنعتی دیگر، نه تنها از
به هدر رفتن منابع طبیعی و انسانی تا حدود زیادی جلوگیری می شودبلکه با
حفظ منابع تجدید ناپذیر یک کشور به همراه حفاظت محیط زیست به بودجه اقتصادی
جامعه نیز کمک شایانی خواهد شد. بدون شک، توسعه وتحولات صنعتی امکانات
رفاهی بسیاری را در اختیار جوامع انسانی قرار داده است. لیکن مشکلات زیست
محیطی متفاوتی را نیز به موازات آن ممکن است برای جامعه فراهم آورد. این
مشکلات گاها ناشی از خود تکنولوژی نبوده، بلکه به دنبال عدم توجه به نتایج
جانبی و کاربرد نادرست تکنولوژی نبوده بلکه به دنبال عدم توجه به نتایج
جانبی و کاربرد نادرست تکنولوژی و بالاخره عدم توجه به مقررات و ضوابط حاکم
ایجاد می شود.در نهایت همایش « نقش پارکهای فناوری مجازی در توسعه پایدار
با رویکرد حفاظت محیط زیست » با معرفی یکی از دستاوردهای متخصصان ایرانی
در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات با نام پارک فناوری مجازی که مدل مجازی
پارکهای علم و فناوری میباشد، در نظر دارد الگوریتمها و راهکارهای توسعه
مبتنی بر دانایی که کمترین آسیبها را متوجه محیط زیست کند، ارائه نماید.
http://www.ksna.ir/exibitions/conferences/internals/2496-1388-09-04-19-35-12.html